U bent nu op de pagina:
» (Nieuwe) Oosterkerk

Home

Aula Begraafplaats
Bethelkerk
De Fontein
Eben Haëzerkerk
Elimkerk
Emmaüskerk
Gr. v. Prinstererlyceum
Grote Kerk -
- hoofdorgel

- koororgel
Heilige Geestkerk
Heilige Lucaskerk
Hersteld Vrije Ger. Gem.
Ichthuskerk
Immanuëlkerk
Kerkcentrum Holy -
- hoofdorgel

- koororgel
Kuiperstraatkerk
Landstraatkerk
Liefde en Vrede
Maranathakerk
Nieuwe Kerk
(Eerste) Oosterkerk
(Nieuwe) Oosterkerk
Pniëlkerk
Rehoboth
Rehobothkerk -
- hoofdorgel

- koororgel
Remonstrantse Kerk -
- hoofdorgel

- kabinetorgel
Sionkerk -
- hoofdorgel

- halorgel
Sint J. de Dooperkerk
Sint Willibrorduskerk
Vredeskerk

Het Oranje-Carillon
Huispijporgels
Vlaardingse organisten

Audio / Video
CD 'Orgels in VLD'
Orgelbouwkundige
Orgelestafette

Contact
Updates
Wie, wat, waar?
Links


Orgelfront met het oorspronkelijke liturgisch centrum

De voormalige Gereformeerde Oosterkerk, die vanaf het samengaan van de Hervormde en Gereformeerde kerken in de Vlaardingse-Oostwijk de Nieuwe Oosterkerk wordt genoemd, werd in gebruik genomen op 6 februari 1935. Sinds de sluiting als kerkgebouw in april 2009 is het gebouw in gebruik als Diaconaal-missionair centrum "De Windwijzer" van de Protestantse Gemeente in Vlaardingen.

Het orgel in deze kerk werd 1934 gekocht van orgelbouwer Standaart. Het aangeschafte instrument was eigenlijk bestemd als concertorgel voor de AVRO. In de beschrijving van Standaart lezen we onder andere: het orgel is gebouwd volgens het pneumatische kegelladesysteem. De frontpijpen bestaan uit zwaar zink, de houten pijpen zijn vervaardigd van origon pine, de windlade van slavonisch eiken en de pijpstokken en roosters van mahoniehout. De speeltafel, die vrijstaand van het orgel geplaatst werd, is gemaakt van slavonisch eikenhout. Het bovenwerk is geplaatst in een zwelkast, waarvan de betreffende jaloezieën zijn gemaakt van 33 mm dik grenenhout. Het front van het orgel is een ontwerp van de architect van het kerkgebouw, dhr. Plooij uit Amersfoort. Het instrument werd gelijktijdig met het kerkgebouw in gebruik genomen. Vanaf 1947 was het orgel in onderhoud bij de orgelmakerij Van Leeuwen te Leiderdorp en na de overname van deze firma door orgelbouwer Pels, bij de orgelbouwers Pels & Van Leeuwen te 's-Hertogenbosch.

       
Situatie met het vernieuwde liturgisch centum tot aan de sluiting als kerkgebouw in 2009

Begin jaren tachtig was het orgel aan een restauratie toe. De orgelbouwers Pels & Van Leeuwen onderzoeken eind 1983 het orgel en dienen een offerte in voor restauratie. Begin 1984 wordt echter bekend dat de Gereformeerde Maranathakerk verkocht zal worden. (Zie beschrijving Maranathakerk.) Op dat moment komt men met het voorstel om het orgel van de Maranathakerk over te plaatsen naar de Oosterkerk. Deze twee mogelijkheden, restauratie of overplaatsing, brengt een lange discussie op gang.

Op 19 februari 1985 ontvangt de kerkenraad onder andere van de voorzitter van de Nederlandse Organisten Vereniging, dhr. Kees van Eersel, een brief. Ik citeer uit deze brief: "Als men besluit het orgel in de Oosterkerk af te breken, zal dit een onherstelbare vergissing worden. Het instrument is wel gebouwd in de zogenaamde vervalperiode, maar schrijver acht het juist om wat voorzichtiger met dit woord om te gaan. Standaart was in zijn tijd een van de grootste orgelbouwers van ons land. Het is zijn stellige overtuiging dat dit orgel in zijn huidige vorm bewaard moet blijven als zijnde een karakteristiek en waardevol voorbeeld van de orgelbouwkunst van vlak voor de Tweede Wereldoorlog. Waar in ons land zo ongeveer alle Standaart-orgels zijn gesloopt of gewijzigd, hebben we hier te maken met een instrument waaraan tot nog toe niets is gewijzigd." Tot zover enkele citaten uit de brief.
Uiteindelijk wordt besloten, na overleg met organist Jan J. van den Berg uit Delft, het Standaart-orgel te restaureren. De opdracht voor restauratie gaat naar de Gebr. Vermeulen uit Weert. Het orgel uit de Maranathakerk wordt geplaatst in de aula van de begraafplaats. (Zie beschrijving Aula Begraafplaats.)

De restauratie omvatte onder meer:
- al het pijpwerk werd schoongemaakt en waar nodig gerepareerd;
- de Quint van het hoofdwerk werd vervangen (de oude Quint is bewaard gebleven en ligt opgeslagen in het orgel);
- de Mixtuur werd opnieuw geïntoneerd;
- de intonatie van het totale pijpwerk werd geëgaliseerd;
- de windvoorziening, lade en tractuur werden waar nodig gerepareerd en gereinigd;
- de speelaard van het instrument werd verbeterd.

Het gerestaureerde orgel werd op 9 september 1988 opnieuw in gebruik genomen met een orgelbespeling door Jan J. van den Berg.

Dispositie:

Manuaal I

Manuaal II (zwelkast)

Pedaal

Prestant 16' Viool Prestant 8' Subbas 16'
Prestant 8' Holpijp 8' Octaafbas 8'
Flute Harmonique 8' Schalmei 8'

Fluitbas

8' *
Gemshoorn 8' Viola 8' Bazuin 16'
Roerfluit 4' Voix Celeste 8'
Octaaf 4' Open Fluit 4'

Koppels en Speelhulpen

Quint 2 2/3' Prestant

4'

Manuaal I - II

Octaaf 2' Piccolo 2' Pedaal - Manuaal I
Mixtuur 3-4 st. Sexqualter 2 st. Pedaal - Manuaal II
Trompet 8' Basson Hobo 8' Octaafkoppel Man.II sub
Tremulant Octaafkoppel Man.II sup
Melodiekoppel Man.I
Generaal Crescendo
4 vaste combinaties
1 vrije combinatie
Tongwerken af
Aut. piano pedaal
 
 
 
 
 
 
 
 

* Transmissie van de Flute Harmonique
Het pijpwerk van Manuaal II is uitgebouwd tot g IV (behalve Piccolo en Sexqualter)

                       
Links: interieur van manuaal I / Rechts: fragment van de Bazuin met houten schalbekers

Op 28 juni 2007 werd door de Algemene Kerkenraad een besluit genomen tot een ingrijpende herstructurering van de Protestantse Kerk in Vlaardingen. Men besloot o.a. om van de acht PKN-kerken er drie te sluiten (Emmaüskerk, Ichtuskerk en Vredeskerk), en de Nieuwe Oosterkerk te gaan gebruiken als Diaconaal-missionair centrum. In het weekend van 17 tot en met 19 april werd er met een gevarieerd programma afscheid genomen van de Nieuwe Oosterkerk. De laatste kerkdienst werd gehouden op 19 april 2009.

Huidige situatie van de voormalige Nieuwe Oosterkerk.
Het kerkgebouw werd verbouwd tot Diaconaal-missionair centrum en kreeg de naam: "De Windwijzer". Het is een centrum geworden voor ontmoeting, bezinning en dienstverlening. In het gebouw is een verkleinde kerkruimte overgebleven waar o.a. iedere zondag - vanaf april 2011 tot oktober 2014 - de Nederlands Gereformeerde Kerk haar diensten hield. (Per 15 oktober 2014 werd de Nederlands Gereformeerde Kerk in Vlaardingen opgeheven).

 

Bron:
- Foto oorspronkelijke situatie: J. Dulfer
- Gegevens ontvangen van K. van den Berg